YETERLİ Partili Ümit Özlale kent hastanelerine dikkat çekti: Kur farkı 20 milyara mal oldu
Seher Alp
4 min read
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Havalimanı, İstanbul Kanalı üzere son yıllarda dillendirdiği ve hayata geçirmeyi amaçladığı “dev proje” fikirlerinden birisi de şehir hastaneleri. Kent hastanesi projeleri uzman kuruluşlar tarafından devleti sıhhat alanında borçlandırması ve sunulacak hizmet kalitesine ait soru işaretleriyle gündemden düşmüyor.
Şehir hastanesi projesi, mevcut “devlet hastanesi” kavramının bilakis inşaat, finansman ve işletilmesi etapları bakımından tek başına kamuya ilişkin olması yerine “Kamu-Özel Ortaklığı” modeline dayanıyor. Devlet hastanesi yemekhane, kafeterya üzere kimi istisnai hizmetleri özel kesim eliyle yürütse dahi tümüyle devletin sahibi olduğu sıhhat kuruluşu olarak söz ediliyor. Fakat kent hastaneleri, inşaat edilmesi karşılığında yerleşke mantığıyla birbirine bağlı binalardan oluşan devasa sıhhat kuruluşunda devletin 25 yıl boyunca kiracı olması manasına geliyor. Sıhhat hizmeti sunumunu kamu işçisiyle üstlenecek devlet, kent hastanesi inşaat edilmesine karşılık bahçe bakımı, hastane donanımı, görüntüleme, laboratuvar, morg, ameliyathane, kafeleri, yemekhane işletmelerini ise tümüyle özel bölüme bırakıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kent hastanelerini “hayalim” diyerek açıklamıştı.
İYİ Parti Kalkınma Siyasetleri Lideri Ümit Özlale, bloğunda yazdığı yazıda kent hastanelerini bahis aldı. Özlale, kent hastanesi yapılan vilayetlerde yatak sayısının pek artmadığını tabir ederek, durumu Denizli’deki hastanelerden örneklendiriyor: “Denizli’de bin yataklı kent hastanesi kurulacak diye vilayet merkezinde kapatılacak devlet hastanelerinin yatak sayısı aslında 995 idi! Kentin dışında kurulan fakat ismine kent hastaneleri denilen yerleşkelere gitmek için çekilen zahmet de cabası…”
“KİRA BEDELİYLE 6 TANE KENT HASTANESİ YAPILABİLİNİRDİ”
Yazısında “Peki kent hastaneleri ölçek iktisadından faydalanmak ve hasebiyle tasarruf sağlamak hedefli yapılabilir mi?” diye soran Özlale, “2021’de devletin kaynaklarıyla ve klasik ‘ihale yöntemi’ ile yapılan 1574 yatak kapasiteli Erzurum Kent Hastanesi 979 milyon TL bedelle tamamlandı. Halbuki 2018’de açılışı yapılan 1607 yatak kapasiteli Kayseri Kent Hastanesi’nin sabit yatırım meblağı 415 milyon Avro! Bugünkü döviz kuruyla Erzurum’dakinin tam 7,5 katı! Doğal bir de bu KÖİ (Kamu Özel İşbirliği) modeliyle yapılan hastanelerin kira bedelleri var. Örneğin 2020’de kent hastanelerine 5,82 milyar TL kira bedeli, 3,4 milyar TL de hizmet bedeli ödendi. Kolay bir biçimde anlatacak olursak yalnızca 2020’de kent hastanelerine ödenen kira bedeli ile altı tane Erzurum Kent Hastanesi yapılabilirdi” dedi.
Yazısında TEPAV’ın Ankara Bilkent Şehir Hastanesi’ne dair hazırladığı rapora değinen Özlale, ” hastanenin KÖİ modeliyle imal maliyetinin 6,8 milyar TL, devletin kendi imkanlarıyla üretim maliyetinin ise yalnızca 3,9 milyar TL olduğu bulunuyor. Neredeyse yarı yarıya! Bu yalnızca bize has bir durum mu? Hayır, değil. İngiltere için yapılan çalışmalar da bir adet kent hastanesi için yapılan harcamayla üç adet devlet hastanesi yapılabileceğini ortaya koyuyor.” sözlerini kullandı.
Şehir hastanelerinin kent dışında kurulduğunu ve insanların bu hastanelere ulaşmasının güç olduğunu belirten Özlale, “Kaldı ki uzun bir seyahate çıkmadan evvel randevu da almanız gerekiyor. Meğer vatandaşın hastanelerden randevu alamadığı haberleri giderek artıyor. Pekala, neden? Bunun ana sebeplerinden biri hasta yoğunluğunun büyük kısmını çeken, nitelikli hekim ve tıbbi aygıt altyapısına sahip, nitelikli asistan yetiştiren eğitim ve araştırma kurumları olan merkez hastanelerinin kapatılarak kent hastanelerinin sıhhat sisteminin merkezi haline getirilmesi. Pekala randevu alıp kent hastanelerine giderek değerli bir muvaffakiyet elde eden hastalara tabiplerin ayırdığı ortalama mühlet ne kadar? 5 dakika! Arabanızın yağını değiştirmeye kalksanız daha uzun sürer” değerlendirmesinde bulundu.
“KİRA BEDELİ ARTIŞI YAKLAŞIK 20 MİLYAR TL”
Hastanelerin maliyetine ait “Peki o vakit bu hastaneler servet transferi için mi kullanıldı?” sorusuna cevap arayan Özlale, “Sadece kur artışından kaynaklı kent hastanelerine ödenecek kira bedeli artışı yaklaşık 20 milyar TL. Halbuki Mart ayı datalarına nazaran Sıhhat Bakanlığı’nın 700.114 çalışanının işçi sarfiyatı 13,15 milyar TL. Toplumsal güvenlik kurumlarına devlet primi masrafları ise 2,99 milyar TL. Yani kent hastanelerini işleten 4 şirkete devletin yalnızca kira bedeli olarak 2022’de ödeyeceği bedel 700 binden fazla sıhhat çalışanının 2 aylık fiyatına denk geliyor.” dedi.
Şirketlerin kelam konusu yüksek gelirleri elde etmek için risk almadığını kaydeden Özlale, “Bu şirketlere birinci evvel hazine yeri ücretsiz veriliyor. Yetmiyor, alacakları krediye de garanti veriliyor, gerekirse borcu üstleniliyor. Yetmiyor, devlet bu şirketlere 25–30 yıl daima kira ödemesi yapmayı hazine garantisiyle kabullenip gerekli görürse kontrat müddetini 49 yıla kadar uzatabiliyor. Yetmiyor, hastane etrafındaki tesisleri de bu şirketin işletmesi kararlaştırılıyor. Üstelik hastane ve etrafındaki yapılardaki işletmeler her türlü vergi ve harçtan muaf tutuluyor. Bunlar yetmezmiş üzere yüzde 70 doluluk garantisi veriliyor ki yaklaşık 142 milyar Dolarlık bir hazine garantisinden bahsediyoruz. Bir de alışılmış kent hastanesinin etrafındaki devlet hastanelerinin kapatılıp mevcut takımların da kent hastanesine devredilmesi var. Yani bu halkın sıhhati için kendini ateşe atan (!) bu müteşebbislerin ayaklarına taş değmesin diye ne gerekirse yapılıyor.” dedi.
“FATURA TABİBE, SIHHAT PERSONELİNE”
Özlale, kent hastanelerinde yüklenici firma tarafından alınan aygıtlarda arıza meydana gelmesi durumunda sebebine bakılmaksızın “kullanıcı ihmali” denilerek, zararın tabibe, sıhhat işçisine kesildiğini belirtti. Özlale, kent hastanelerinde kullanılan aygıtların standart devlet hastanelerinde yapılan süreçleri bile yapamaz nitelikte olduğunu söylüyor.
